Al als baby was duidelijk dat ons kind geen gemiddeld kind was. Een oude ziel in een jong lijf, zeiden vrienden en familie wel eens. Onze zoon ontwikkelde zich supersnel op jonge leeftijd en las al boekjes voordat hij naar groep 3 ging. Op 6-jarige leeftijd schreef hij een samenvatting van iets wat hij uit een informatief boek op school had gelezen en kwam hij thuis met een perfecte handgeschreven instructie van 2 blaadjes: hoe te handelen bij een bijensteek, compleet met zeer ingewikkelde medische termen. In groep 3 werd hij de lopende encyclopedie van de klas genoemd.

Jaarlijks de terugkerende vraag: wel of niet een klas overslaan? School kon hem gelukkig steeds uitdaging bieden en t/m groep 6 heeft hij in mengklassen gezeten met een hoger leerjaar erbij. Na groep 6 was hij niet meer te houden en is hij direct doorgegaan naar groep 8 (maar ook de groep 8 citotoets had hij zeer waarschijnlijk al kunnen halen). Op de basisschool hebben we onze zorg uitgesproken dat hij niet leerde leren, plusklassen boden hem niets. Zelf op zoek gegaan naar iets dat daarin kon voorzien en uiteindelijk heeft hij in zijn laatste basisschooljaar op de woensdagen onder schooltijd meegedraaid op een Vooruitwerklab, een project voor hoogintelligente kinderen elders in de stad. Na het overslaan van groep 7, in de eerste weken van groep 8, kwam hij met grote ogen van enthousiasme thuis: ‘Mama, ik heb eindelijk iets geleerd op school!’, maar dat verdween al snel daarna.

Op 10-jarige leeftijd ging hij naar de middelbare school, tweetalig vwo. Hij genoot met volle teugen, eindelijk gelijkgestemden om hen heen en nieuwe materie voor de geest. De school hebben we direct ingelicht over zijn diagnose ASS/HB en hebben direct onze zorg geuit: hij moest nog leren leren. Maar zo autodidact als hij was, met een algemene kennis waarmee hij zijn oudere klasgenoten ver voorbij liep, heeft hij veel toetsen gedaan en gehaald zonder er iets voor te hoeven doen. Zijn cijfers waren goed, dus school maakte zich weinig zorgen. Thuis hadden wij echter onze handen vol aan zijn begeleiding en dat werd steeds meer. Ons kind zakte steeds verder weg in een depressie, maar bleef strijden voor school.

Op school werd intussen wel geluisterd naar onze roep om hulp, maar er werden steeds standaardpakketten aan zorg op hem ingezet, zonder Ă©cht te luisteren naar wat nodig was. ‘Hij heeft autisme, dus heeft hij hulp nodig met plannen, of dus moet je hem extra instrueren op
’. Wij waren als ouder eigenlijk de grootste specialist rond zijn leervragen, maar hadden onvoldoende kennis over wat zou kunnen helpen. Dan volg je het advies van de school. Echter, tegelijkertijd kreeg hij door deze standaardaanpak steeds vaker het gevoel dat hij niet gezien werd, dat docenten hem niet begrepen. De voelbare andere aanpak en benadering van docenten, maar ook een pijnlijke opmerking zoals ‘Als je dit niet eens kunt, wat doe je dan op het vwo?’ heeft er enorm ingehakt, en zo waren er helaas een paar meer… Ook wij als ouders voelden ons niet volledig begrepen. En als onze zorgvraag door school al wĂ©l begrepen werd, dan was dit niet uitvoerbaar. Hij kreeg steeds meer weerstand tegen alle trajecten waar hij in gezet was en trok aan het eind van leerjaar 2 overal de stekker eruit, met onze steun. ‘Ik wil het zĂ©lf doen, ik heb geen hulp nodig.’

Begin 4 vwo hebben we een alarmbrief gestuurd naar school, waarin wij aangaven dat hij dreigde uit te vallen. Intussen had ons kind dagelijks paniekaanvallen en durfde steeds vaker niet meer naar school. Dagelijks werd ik op mijn werk gebeld door onze zoon, de school, hulpverleners. We hebben al sinds dat hij 3 was met enige regelmaat begeleidingsgesprekken, maar onze agenda werd op dat moment gevuld met 2-3 gesprekken per week, naast de hoeveelheid mails en telefoontjes die plaatsvonden. Ons werk had eronder te lijden, ons hele gezin stond op instorten door de totale onmacht en overbelasting. Ons kind beleefde zijn zwartste tijd ooit, en vond soms dat hij er maar beter helemaal niet meer kon zijn. We vroegen om een tijdelijke lastenverlichting in het rooster, maar school had het besluit van een schoolarts daarover nodig. We hebben 6 weken moeten wachten totdat hij daar terecht kon en na een gesprek van max 30 minuten met een schoolarts die we nog nooit eerder hadden gezien, is besloten dat hij gebaat was bij minder lesuren. Toen was het intussen al zĂł ver, dat onze zoon op instorten stond, want die had al die tijd geprobeerd aan alles te blijven voldoen.

Toen ons kind uiteindelijk in een zware depressie en burn-out wegzakte, dacht school nog steeds dat hij een dipje had, hetzelfde dipje als het jaar daarvoor. De ernst van de zaak was niet correct ingeschat. Toen het schip al lang en breed gezonken was, kwamen er opeens vergaande handreikingen om deze leerling te redden, om uitval te voorkomen, maar uitgevallen was hij al heel lang daarvoor… Afspraken en voorzieningen werden te laat geboden, en dat waren zaken waarvan wij als ouders niet eens wisten van het bestaan ervan, anders hadden we daar al veel eerder om gevraagd. Uiteindelijk is besloten om hem tijdelijk te ontheffen van de leerplicht.

Van daaruit kwam hij terecht in een enorme hulpverleningsfuik. Langs verschillende kanten kwamen therapeuten en hulpverleners om de hoek kijken, omdat hij hulp nodig had. Maar geen enkele hulp heeft baat gehad. Het gaf hem alleen maar meer het gevoel dat hij niet deugde en kreeg steeds meer vermijdingsgedrag. Uiteindelijk hebben we dat stop gezet.

School gaf aan dat zij handelingsverlegen was en adviseerde speciaal onderwijs. Maar door zijn opgelopen trauma en burn-out was hij voorlopig nergens meer toe in staat. Alle vertrouwen in zichzelf was weg en alle levensvreugde was uit zijn ogen. Wij als ouders waren op dat moment ons kind totaal ‘kwijt’. Achteraf gezien herkenden wij een patroon: in de zomervakanties zagen wij ons kind weer zichzelf worden, maar zodra het schooljaar startte, verdween dat en veranderde hij in een lege en futloze jongen. Na een klein jaar startte hij het schooljaar erna (afgelopen augustus) op het speciaal onderwijs, waar hij via afstandsonderwijs 3 vakken zelfstandig op vwo-niveau doet. In het speciaal onderwijs zijn er geen vwo-klassen. Als je het vwo wilt doen, dan moet je dat in je eentje, op eigen kracht doen. Er zijn geen klassen met gelijkgestemden, iets wat zo belangrijk is voor je identiteitsvorming in je puberteit. Het afstandsonderwijs bevat geen online lessen. Je hebt een lesboek en een digitaal oefenprogramma en een docent op afstand die binnen 72 uur een vraag kan beantwoorden, als je die hebt. De coach in de klas kan vaak inhoudelijk niet helpen bij bovenbouw-vwo-vakken. Je hebt geen docent met inspirerende verhalen over de lesstof, niet iemand die tegen een klas zegt: ‘Kom, pak je boek, we gaan aan de slag.’ Als hij zijn dag niet heeft, moet hij zichzelf motiveren om met de lesstof aan de gang te gaan, in zijn eentje. Welk kind van 15 jaar gaat dat lukken?

Wat hij mist? Het gevoel dat hij ertoe doet, het gevoel dat er niets mis is met hem, lol met leeftijdsgenoten in een klas, dat hij mag zijn wie hij is en dat dat genoeg is. Dat mensen hem zien en respecteren om wie hij is, en niet alleen zien wat hij nĂ­et kan en hoe hij nĂ­et in het systeem past. En hij mist al bijna twee jaar onderwijs. Wat wij missen? Een zorgeloos kind, een kind dat zelfvertrouwen heeft en de wereld met plezier tegemoet gaat.

Laten we eerlijk zijn: iedereen die met hem gewerkt heeft, op school of als hulpverlener, heeft gehandeld naar eer en geweten. Ze hebben hun best gedaan om deze jongen weer op de rit te krijgen. Intussen hebben we al 12 jaar diverse therapeuten en begeleiders gehad, allemaal ingezet vanuit de diagnose ASS. Dat heeft geholpen op persoonlijk gebied, maar niet bij het onderwijs. Wij zien nu steeds beter dat de kennis over de HB-problematiek op alle fronten ontbreekt, zéker op scholen.

Hoe wil je een leerling op de rit gaan helpen, als die leerling eigenlijk gewoon een andere rit nodig heeft? Of een andere trein? Verander alsjeblieft het onderwijssysteem voor deze kinderen en geef deze kinderen het gevoel dat zij er toe doen, dat ze mogen zijn wie ze zijn en dat daar helemaal niks mis mee is.